- Het Zweedse Malmö host dit jaar de 68e editie van het Eurovisie Songfestival.
- Naast het tijdelijk onderkomen van Joost Klein, blijkt Malmö een stad te zijn waar duurzaamheid en startups centraal staan.
- Tijdens een trip door Malmö leert Business Insider Nederland hoe de voormalige industriestad zichzelf economisch opnieuw wist uit te vinden.
- Lees ook: Investeerders steken meer geld in minder startups in het eerste kwartaal van 2024
Je zou maar als glazenwasser werken bij wolkenkrabber Turning Torso in Malmö. Het bouwwerk telt zoveel ramen – 2.500 stuks – dat het drie tot vijf maanden duurt voor ze allen zijn schoongemaakt.
De toren wordt door lokale bewoners ook wel de meest eenzame woontoren ter wereld genoemd. Doordat het bouwwerk geen broertjes of zusjes heeft en dicht bij de zee staat, vangt het alle wind op. Glazenwassers kunnen er dus soms dagenlang niet aan het werk.
Eenzaam of niet, de neo-futuristische woontoren staat symbool voor de nieuwe wind die in Malmö waait. Moest het plaatsje ter grootte van de stad Utrecht het ooit vooral hebben van de traditionele scheepvaart, tegenwoordig zijn ze hier bezig met wat men de ‘nieuwe economie’ noemt; duurzaamheid, startups en tech staan centraal in de Zweedse stad.
En muziek, deze week. Aangezien de Zweedse zangeres Loreen afgelopen jaar opnieuw het Eurovisie Songfestival won, is het Scandinavische land dit jaar organisator van het liedjesfestijn. Net als in 2013 wist Malmö de strijd om het hosten van dit evenement te winnen van hoofdstad Stockholm.
Malmö als innovatieve broedplaats
Dat de Europapa-gekte in Malmö neerstrijkt is geen toeval, volgens de gemeente. Malmö mag dan kleiner zijn dan Stockholm en Göteborg, vooruitstrevend zou de stad wel degelijk zijn. Met liefst 180 nationaliteiten en 40.000 bedrijven zou het zelfs een broedplaats van creativiteit en innovatie zijn.
Zien is geloven, dus krijgt Business Insider Nederland een paar dagen lang een tour langs het innovatieve hart van Malmö. We zien een stad waar duurzaamheid en innovatie gemeengoed blijken te zijn.
De wijk waarin woontoren Turning Torso ligt, Västra Hamnen, belichaamt dit innovatieve karakter van de Zweedse stad. Vanaf de bovenste etage van de 190 meter hoge woontoren kijkt Business Insider Nederland uit over de vele vergroende en met zonnepanelen bedekte daken die de wijk telt.
Ooit was dit het podium van de scheepvaart, maar toen Västra Hamnen in 2001 werd gerealiseerd, was het de eerste klimaatneutrale wijk ter wereld. Tegenwoordig huisvest de wijk vooral twintigers en dertigers, die veelal in de techbranche werken.
Een paar blokken verderop staan allerhande oude loodsen, die ooit door de scheepvaartindustrie werden gebruikt. Deze buurt, Varvsstaden geheten, moet over een kleine vijftien jaar getransformeerd zijn tot levendige woon-werkwijk. Bijzonder aan het 19 hectare tellende project is dat alle loodsen gerenoveerd zullen worden, in plaats van met de grond gelijk te worden gemaakt. Beter voor het klimaat, vinden ze in Malmö. Een soort ‘vernieuwbouw’, zoals ze dit fenomeen ook wel noemen in Amsterdam.
In Malmö gaan ze zelfs nog een stapje verder. Wandelend door de oude loodsen, zien we stapels vol glasplaten en houten planken. Voer voor de afvalbak is dit allerminst, verzekeren ze ons in Malmö. Alle materialen in de oude loodsen zullen – linksom of rechtsom – opnieuw worden gebruikt. Past bij de duurzaamheidsdoelstellingen van de stad, want Malmö wil al in 2030 klimaatneutraal zijn.
Het is in deze buurt dat allerhande startups en innovatieve bedrijven hun onderkomen hebben gevonden. De bekendste is ongetwijfeld Oatly, het merk veganistische melk dat ook in Nederland in de supermarkt ligt. Het bedrijf heeft zijn hoofdkantoor staan in een van de al gerealiseerde panden van deze wijk in aanbouw. Of neem de startup Position Green, dat aan meer dan zevenhonderd grote bedrijven in heel Europa software levert voor het bijhouden van sociale en uitstootdata.
Grote ontslaggolf in de jaren 1990
Is Malmö tegenwoordig een florerende, op innovatie gerichte stad, in de jaren 90 ging het er veel minder florissant aan toe. Doordat de scheepvaart en maakindustrie bittere tijden beleefden, werd de stad geteisterd door een straffe werkloosheidsgolf. Bijna 30.000 inwoners verloren in de eerste helft van de jaren 90 hun baan. Dat de stad iets moest doen om het tij te keren was overduidelijk, maar wat?
Het gemeentebestuur besloot volop in te zetten op innovatie. De lokale overheid opende in 2002 bijvoorbeeld startup-huis Minc, dat startende bedrijven huisvest, groeiprogramma’s aanbiedt en kleine investeringen doet in startups. Het initiatief, nog altijd in handen van de overheid, bleek een gigantisch succes. Het realiseert momenteel meer dan 1.000 banen, veelal in de techindustrie.
Als de startups uitgegroeid zijn, kunnen ze direct door naar Media Evolution City, een in Varvsstaden gelegen kantoorpand voor zowel freelancers als scaleups. Tachtig groeibedrijven zijn er momenteel gehuisvest.
Malmö ging in de leer bij Amsterdam
Aangezien veel twintigers en dertigers het interessant vinden om bij startups te werken, is het voor de stad Malmö belangrijk om aantrekkelijk te blijven voor jongeren. Maar hoe trek je jongeren naar een stad met nog geen 400.000 inwoners? Door in te zetten op een bruisend nachtleven, vinden ze in Malmö. En dus ging de stad in de leer bij ons eigen Amsterdam, wat internationaal nog altijd wordt gezien als stad waar men het nachtleven aardig op orde heeft.
In navolging van Amsterdam, krijgt Malmö dan ook binnenkort haar eerste nachtburgemeester. Dat, in combinatie met allerhande restaurants, een ‘food market’, universiteiten, cafés en culturele podia, zorgt ervoor dat de niet al te grote stad kennelijk een magnetische werking heeft op jongeren. Liefst 48 procent van de inwoners van de stad is jonger dan 35 jaar. Malmö is tegenwoordig zelfs de snelst groeiende stad van Zweden, leren we.
Wat voor jongeren ook mee zal spelen bij hun keuze voor Malmö, zijn de huizenprijzen. Die blijken in Malmö namelijk veel lager te liggen dan in andere prominente Zweedse steden. Betaal je voor een vierkante meter aan woonruimte in Stockholm 12.000 euro, in het centrum van Malmö ben je voor 5.000 euro klaar.
En voor wie de stad Malmö toch te klein blijkt, is er nog altijd de trein naar het overzeese Kopenhagen. In 1999 werd de zogeheten Öresund-brug afgerond. In een klein half uur ben je van Malmö in de Deense hoofdstad.